Για τη
καθιέρωση της 6ης Μαρτίου ως
«Πανελλήνια
ημέρα κατά της σχολικής βίας»
Η σχολική
βία δυστυχώς αποτελεί σήμερα φαινόμενο διαρκώς αυξανόμενο και συνταρακτικό. Πρόκειται για καταστάσεις όπου
ένα παιδί συστηματικά λέει ή κάνει πράγματα για να επιβάλει τη δύναμη και την
εξουσία του σε ένα άλλο παιδί.
Περιλαμβάνει
εκδηλώσεις ψυχολογικής και σωματικής κακοποίησης από το θύτη στο θύμα, όπως: η
χρήση υποτιμητικών ονομάτων, ο αποκλεισμός του από τις ομαδικές δραστηριότητες,
ο εξευτελισμός του μπροστά σε άλλα παιδιά, οι απειλές, ο εκφοβισμός, ο
ξυλοδαρμός, ο επιβαλλόμενος εξαναγκασμός να κάνει ανεπιθύμητα πράγματα.
Βαρύτατες οι επιπτώσεις στον ψυχισμό του παιδιού, που υφίσταται συστηματικά βίαιες συμπεριφορές: θυματοποίηση, φόβος, απώλεια αυτοπεποίθησης, έλλειψη αίσθησης ελέγχου απέναντι σε αυτό που του συμβαίνει, απόγνωση, απελπισία, κατάθλιψη.
Η
ντροπή για αυτό που βιώνει το εμποδίζει στην πλειονότητα των καταστάσεων να
αναφέρει το τραγικό γεγονός σε έναν ενήλικο, με αποτέλεσμα τη διαιώνιση του
φαινομένου και των αρνητικών του επιπτώσεων.
Κάθε παιδί δικαιούται να αισθάνεται ότι ζει σε ένα ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον. Λύση δεν αποτελεί η παρέμβαση στο πρόβλημα, αφού αυτό έχει ήδη λάβει χώρα, αλλά η πρόληψή του και σε αυτή τη διαδικασία είμαστε όλοι μας συνυπεύθυνοι.
Η σχολική βία βασίζεται στον εκφοβισμό με διάφορες μορφές όπως:
• Σωματικός: φυσικός τραυματισμός ή απειλή τραυματισμού προς κάποιον.
• Λεκτικός: συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, αγενών σχολίων και ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών.
• Έμμεσος ή κοινωνικός: προσπάθεια για
κοινωνική απομόνωση ή αγνόηση ατόμου, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των
συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή
τους, διάδοση κακόβουλων φημών και ψευδών.
• Ηλεκτρονικός: αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών MMS και SMS που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης, κλήσεις στο κινητό του από άγνωστο νούμερο.
• Ρατσιστικός: διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.
• Σεξουαλικός: υβριστικά σχόλια, σκίτσα και γκράφιτι με σεξουαλικό περιεχόμενο, ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.
Η
αντιμετώπιση του φαινομένου της σχολικής βίας στηρίζεται στη πρόληψη είτε
με την εφαρμογή γενικών προγραμμάτων π.χ. το πρόγραμμα της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. «Stop
στην ενδοσχολική βία» που αφορά όλους, δηλαδή
το σχολείο, την τάξη, τον εκπαιδευτικό, τους μαθητές, τους γονείς τους
και ολόκληρη την τοπική κοινωνία, είτε
στα πλαίσια αποτελεσματικών πρακτικών σε
επίπεδο σχολείου και τάξης.
Ειδικότερα
σε επίπεδο σχολείου και τάξης προτείνονται:
• Η σύνταξη Σχολικής Επιτροπής ενάντια στον εκφοβισμό και την ενδοσχολική βία.
• Η σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία: δικαιώματα υποχρεώσεις-καθήκοντα για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας
• Η αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου.
• Η ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς, προκειμένου να σταματήσει ο κύκλος αναπαραγωγής και ενθάρρυνσης της ενδοσχολικής βίας.
• Η συζήτηση για τις επιπτώσεις του εκφοβισμού.
• Η σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη
βία.
• Η παροχή ευκαιριών για θετική έκφραση της επιθετικότητας (π.χ. μέσω τωναθλημάτων)
Κάθε μέλος της σχολικής
κοινότητας έχει ρόλο και ευθύνη για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Ο
βαθμός εμπλοκής κάθε μέλους, σχετίζεται τόσο με την ιδιότητά του, όσο και με τη
σοβαρότητα, τη συχνότητα και την ένταση του περιστατικού εκφοβισμού.
Άλλος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του
διευθυντή του σχολείου, άλλος του δασκάλου, άλλος των συμμαθητών, άλλος των
γονιών.
Ωστόσο, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε ένα πλαίσιο παράλληλων δράσεων, διότι, αφού η αιτιολογία του εκφοβισμού είναι πολυπαραγοντική και η αντιμετώπισή του θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει:
Να
σχεδιαστεί ο τρόπος
παρακολούθησης του προβλήματος ώστε να υπάρχει εποπτεία της εξέλιξης της κατάστασης
Να εξακριβώνεται ποιο παιδί είναι αυτό που εκφοβίζεται ή αυτό που εκφοβίζει.
Να
εξακριβώνεται αν υπάρχει ομάδα
παιδιών η οποία ενθαρρύνει ή/και υποστηρίζει το παιδί που εκφοβίζει.
Να υπάρχει άμεση συνομιλία με το παιδί που εκφοβίζεται και να ακούγονται με προσοχή και σοβαρότητα αυτά που έχει να πει.
Να υπάρχει άμεση συνομιλία με το παιδί που εκφοβίζεται και να ακούγονται με προσοχή και σοβαρότητα αυτά που έχει να πει.
Να παρέχεται προστασία, υποστήριξη και κάθε
δυνατή βοήθεια στο παιδί που εκφοβίζεται.
Να καθορίζονται οι συνέπειες για το παιδί που εκφοβίζει, ύστερα από τη συζήτηση με τους γονείς, το παιδί που εκφοβίζει, τα παιδιά-υποστηρικτές του παιδιού που εκφοβίζει.
Να
αναπτύσσονται συζητήσεις μεταξύ εκπαιδευτικών
και μαθητών για το τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει για να
αποφευχθεί ο εκφοβισμός και να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές περιβάλλον τόσο για
τους ίδιους όσο και για τους συμμαθητές τους.
Αγαπητοί εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές,
η σημερινή ημέρα αποτελεί μια αφορμή για όλα τα μέλη της σχολικής μας κοινότητας,
να ανταλλάξουν σκέψεις, πληροφορίες,
ερεθίσματα και ιδέες για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας που
εκδηλώνεται μεταξύ μαθητών.
Είναι
ανάγκη στις δύσκολες αυτές ημέρες να υπάρχει η επαγρύπνηση όλων για την έγκαιρη παρέμβαση, ώστε να
περιοριστούν οι δίαυλοι εκδήλωσης της βίας στη ζωή των ανηλίκων και να
αποτραπούν οι αρνητικές της συνέπειες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Εμείς οι γονείς θα είμαστε πάντα διπλά
στους μαθητές – παιδιά μας και στους
παιδαγωγούς εκπαιδευτικούς, αρωγοί σε κάθε προσπάθεια για την αντιμετώπιση και
εξάλειψη κάθε φαινομένου ενδοσχολικής
βίας.
